Zaoferowanie osobie pokrzywdzonej stosownej pomocy: psychologicznej, prawnej lub duszpasterskiej jest odpowiedzialnością przełożonych kościelnych – biskupów lub wyższych przełożonych zakonnych, którzy działają przez wyznaczonego przez nich delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży.

Osoba pokrzywdzona, która nie jest w stanie uzyskać wsparcia ze strony właściwego podmiotu kościelnego, może wnioskować o grant od Fundacji Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski. Fundacja udziela także pomocy edukacyjnej i stypendialnej, pomaga też w pokryciu terapii osób z najbliższego otoczenia osoby skrzywdzonej.

Fundacja Świętego Józefa KEP udziela także bezpośredniej pomocy osobom pokrzywdzonym w sytuacji przedłużającej się terapii, przejmując zobowiązanie diecezji lub zgromadzenia zakonnego.

Punkty konsultacyjne dla osób skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym to miejsce pierwszego kontaktu osób skrzywdzonych z przedstawicielami Kościoła, którzy pragną im pomóc i towarzyszyć.

W każdym z nich odpowiednio przeszkoleni konsultanci, głównie świeccy, są gotowi przyjąć i z szacunkiem wysłuchać, udzielić odpowiedniej informacji i wsparcia. Pomogą też w nawiązaniu kontaktu z prawnikiem lub psychologiem i umożliwią nawiązanie kontaktu z właściwym delegatem przełożonego kościelnego i udzielą wsparcia podczas oficjalnego zgłoszenia krzywdy w Kościele.

Punkty Konsultacyjne świadczą pomoc bezpłatnie. Powstały we współpracy z Fundacją Świętego Józefa Konferencji Episkopatu Polski.

• POZNAŃ Punkt Konsultacyjny dla osób zranionych w Kościele w Poznaniurozpoczął działalność w 2020 r., prowadząc cotygodniowe dyżury telefoniczne i konsultacje stacjonarne.
• GNIEZNO/KALISZ Punkty Konsultacyjne w Gnieźnie i Kaliszu działają od 2021 r. w ramach wspólnego Regionalnego Punktu wraz z Punktem Konsultacyjnym w Poznaniu. Dyżury w Gnieźnie i Kaliszu odbywają się w każdą pierwszą środę miesiąca.
• CIECHANÓW Z inicjatywy Centrum Psychologiczno-Pastoralnego Metanoia w Płocku w jego filii w Ciechanowie powstał Punkt Konsultacyjny dla osób, które doświadczyły przemocy, wykorzystania seksualnego czy psychicznego. Cotygodniowe dyżury pełnią specjaliści z różnych dziedzin (np. psycholog, pedagog, prawnik, specjalista ds. uzależnień).
• GDAŃSK Od lutego 2022 r. zgłoszenia telefoniczne w każdy wtorek i piątek przyjmuje Ośrodek Pomocy Osobom Zranionym w Kościele w Gdańsku. Pomoc w ramach Ośrodka obejmuje wsparcie: 1) psychologiczne (interwencja kryzysowa, poradnictwo psychologiczne) dla dzieci i dorosłych, 2) psychoterapeutyczne dla dzieci i dorosłych, 3) konsultacje z psychiatrą, 4) konsultacje prawne, 5) pomoc duchową.
  
  

zgloskrzywde.pl Od 8 grudnia 2020 r. działa strona internetowa www.zgloskrzywde.pl – stworzona i obsługiwana w ramach działań Fundacji Świętego Józefa KEP. Strona zawiera informacje pomocne osobom, które zostały skrzywdzone w sferze seksualnej w dzieciństwie lub młodości albo mają wiedzę o krzywdzie czy zaniedbaniu w wyjaśnianiu sprawy w Kościele.

wspolnotazezranionymi.pl 10 lutego 2021 r. Fundacja, we współpracy z Biurem Delegata KEP i ze środowiskiem duszpasterzy osób skrzywdzonych, uruchomiła stronę www.wspolnotazezranionymi.pl dla osób wspierających pokrzywdzonych i im towarzyszących. Na stronie publikowane są m.in. materiały duszpasterskie przygotowane na Dzień modlitwy i pokuty za grzech wykorzystywania seksualnego małoletnich.

Plakat reklamujący obie strony: zgloskrzywde.pl i wspolnotazezranionymi.pl został opublikowany w 2021 r. w katolickich tygodnikach opinii (Idziemy, Gość Niedzielny, Przewodnik Katolicki, Tygodnik Powszechny).

Wsparcie Inicjatywy „Zranieni w Kościele”

Fundacja Świętego Józefa sfinansowała w 2020 r. wydruk i wysyłkę do wszystkich polskich parafii rzymsko- i greckokatolickich plakatów Inicjatywy „Zranieni w Kościele”. Do parafii dotarł również list prymasa Polski, abp. Wojciecha Polaka, zachęcający do wywieszania tych plakatów przed kościołami oraz informowania wiernych o możliwości kontaktu z telefonem wsparcia prowadzonym przez świeckich katolików dla osób dotkniętych przemocą seksualną w Kościele.

Dyżur interwencyjny zgloskrzywde.pl

Wraz z inauguracją strony zgloskrzyde.pl (XII 2020) ruszyły dyżury interwencyjne dla osób, które próbowały zgłosić krzywdę w Kościele, ale napotkały trudności lub mają uwagi do kościelnego systemu zgłoszenia i pomocy pokrzywdzonym.

Dyżur prowadzony jest raz w tygodniu, w czwartki w godz. 18.00-21.00 pod nr tel. 571 805 535, e-mail: zgloskrzywde@fsj.org.pl

Interwencja kryzysowa po raporcie komisji dominikańskiej

Fundacja sfinansowała organizację dodatkowych dyżurów telefonu wsparcia Inicjatywy „Zranieni w Kościele”, która licząc się z możliwymi emocjonalnymi i duchowymi skutkami ogłoszenia raportu komisji dominikańskiej, zorganizowała dodatkowe dyżury telefonu wsparcia w ramach programu interwencji kryzysowej. Trwały one przez 12 dni, od 15 do 26 września 2021 r.

Telefon zaufania „Siostry dla Sióstr”

W ramach projektów FSJ z Konsultą Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych uruchomiony został telefon zaufania „Siostry dla sióstr”. Dyżury pod numerem tel. 798 009 615 siostry zakonne prowadzą raz w tygodniu – w środy, w godzinach 19.00-21.00.

Fundacja finansowała w 2020, w 2021 oraz 2022 dwie grupy wsparcia dla osób zranionych przemocą seksualną w Kościele prowadzone w Warszawie (https://zranieni.info) oraz w Krakowie (www.kuuzdrowieniu.pl).

• Inicjatywa „Zranieni w Kościele” prowadziła w Warszawie comiesięczne, trzygodzinne spotkania dla kobiet dotkniętych wykorzystaniem seksualnym w Kościele. Spotkania były prowadzone przez profesjonalnych terapeutów i stanowiły formę wsparcia psychologicznego i emocjonalnego.
• Fundacja Towarzyszenia Rodzinie w Krakowie w okresie od listopada 2020 r. do marca 2022 r. realizowała program ,,Ku uzdrowieniu. Grupa wsparcia dla osób zranionych wykorzystaniem seksualnym w Kościele”. W programie zostało przeprowadzonych 18 spotkań grupowych, prowadzonych przez specjalistów z zakresu psychologii, psychoterapii i psychiatrii.
  
  

Przeprowadzeniem badań statystycznych dotyczących zjawiska wykorzystania seksualnego w środowisku kościelnym zajmuje się na zlecenie Konferencji Episkopatu Polski niezależny podmiot, jakim jest Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Fundacja Świętego Józefa KEP finansuje te badania.

Dotychczas sfinansowane zostały kwerendy dot. wykorzystywania seksualnego osób małoletnich przez niektórych inkardynowanych do diecezji polskich duchownych oraz niektórych profesów wieczystych męskich zgromadzeń zakonnych i stowarzyszeń życia apostolskiego w Polsce, a także pogłębione analizy danych zebranych w ramach kwerend.

Fundacja Świętego Józefa współorganizuje i finansuje szkolenia dla osób zaangażowanych w pomoc osobom wykorzystanym seksualnie w Kościele.

Fundacja pokrywa koszty szkoleń dla delegatów, duszpasterzy, kuratorów, odpowiedzialnych za prewencję w Kościołach lokalnych, finansuje studia i kursy dokształcające w zakresie wykorzystania seksualnego, procedur prawnych i pomocy pokrzywdzonym dla osób działających w strukturach kościelnych. Co roku organizuje też warsztaty dla koordynatorów diecezjalnych i zakonnych FSJ.

Zgodnie z rekomendacją Konferencji Episkopatu Polski oraz Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich, Fundacja Świętego Józefa corocznie dofinansowuje działalność Centrum Ochrony Dziecka przy Akademii Ignatianum w Krakowie.

Fundacja Świętego Józefa KEP finansuje również projekty COD służące budowaniu i rozwijaniu systemu prewencji, udzielając grantów. Dotychczas FSJ sfinansowało następujące projekty:

• audyt dokumentów prewencyjnych przygotowanych przez diecezje i zakony w celu poprawy jakości działań w zakresie prewencji przemocy seksualnej w instytucjach opiekuńczo-wychowawczych prowadzonych przez Kościół katolicki w Polsce.
• „System prewencji wykorzystywania seksualnego osób z niepełnosprawnością” – projekt zakładał opracowanie strategii prewencyjnych, polegających na przygotowaniu odpowiednich narzędzi dostarczających wiedzy i umiejętności (broszura, scenariusze warsztatów) oraz edukacji rodziców, opiekunów, wolontariuszy i osób zajmujących się zawodowo pracą z osobami zależnymi.
• kursy e-learningowe – projekt obejmuje przygotowanie i wdrożenie przez COD trzech kursów e-learningowych przeznaczonych dla: dorosłych liderów duszpasterskich i formacyjnych grup parafialnych i pozaparafialnych, młodzieżowych liderów formacyjnych grup parafialnych i pozaparafialnych oraz członków rad parafialnych.
• projekt „Budowanie systemu prewencji wykorzystania seksualnego w szkołach katolickich”. Celem było opracowanie, przygotowanie wytycznych dla dyrektorów, nauczycieli, pracowników szkół katolickich mających na względzie kształtowanie zasad prewencji wykorzystania seksualnego dzieci i młodzieży oraz ich ochronę przed różnymi formami przemocy, w tym wykorzystaniem seksualnym. Dokument „Profilaktyka przemocy seksualnej wobec uczniów w szkole katolickiej” został opracowany i wydany w formie PDF oraz w formie broszury z wytycznymi dla dyrektorów, nauczycieli, pracowników szkół katolickich.
  
  

W ramach grantów finansowanych przez Fundację Świętego Józefa KEP realizowane były szkolenia prewencyjne dla seminarzystów, neoprezbiterów, księży w wieku od ok. 40. roku życia wzwyż, katechetów, terapeutów, nauczycieli ze szkół katolickich, pracowników ośrodków opiekuńczo-wychowawczych.

Dla rzeczników i pracowników biur prasowych instytucji kościelnych oraz dziennikarzy mediów katolickich został zorganizowany webinar „Jak mówić o problemie wykorzystywania seksualnego dzieci?” (2021).

Siostry towarzyszące zranionym oraz telefon zaufania dla sióstr to dwa projekty, które Fundacja Świętego Józefa KEP uruchomiła 1 grudnia 2021 r. w porozumieniu z Konsultą Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych.

#SiostryDlaZranionych Pierwszy projekt, z czynnym uczestnictwem sióstr zakonnych, odpowiada na potrzebę włączenia kobiet do budowanego przez Kościół w Polsce systemu pomocy osobom skrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym w Kościele. Osobom skrzywdzonym daje możliwość bycia wysłuchanym przez kobiety oraz wyjścia naprzeciw tym, którzy potrzebują duchowego wsparcia oraz towarzyszenia na drodze zdrowienia, niezależnie od etapu przeżywania krzywdy i jej skutków.

Dane sióstr uczestniczących w projekcie dostępne na stronach: wspolnotazezranionymi.pl, zgloskrzywde.pl, ochrona.episkopat.pl.

#SiostryDlaSióstr Drugi projekt, prowadzony przez siostry zakonne i skierowany bezpośrednio do współsióstr, to telefon „Siostry dla Sióstr” (SdS). Jest on telefonem zaufania skierowanym do obecnych i byłych sióstr zakonnych, które albo same potrzebują pomocy z powodu doznanej krzywdy wykorzystania seksualnego czy innej formy przemocy albo w środowisku, w którym pracują, spotkały osobę, która doświadczyła tego typu zranienia. Telefon (nr 798 009 615) działa raz w tygodniu – w środy, w godzinach 19.00-21.00. Przy telefonie dyżuruje na zmianę siedem sióstr.

W odpowiedzi na apel Papieża Franciszka, Konferencja Episkopatu Polski ustanowiła pierwszy piątek Wielkiego Postu corocznym Dniem Modlitwy i Pokuty za grzech wykorzystania seksualnego. Inicjatywy związane z tym dniem na poziomie ogólnopolskim koordynuje Biuro Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży. Fundacja Świętego Józefa KEP włącza się w przygotowania, m.in. finansując przygotowywane z tej okazji plakaty i inne materiały graficzne.

W lutym 2022 r. Fundacja przygotowała i sfinansowała insert, który został dołączony do katolickich tygodników opinii (Niedziela, Idziemy, Gość Niedzielny, Przewodnik Katolicki, Tygodnik Powszechny).

Dokumenty i komentarze prawne. W 2020 r. ukazała się publikacja „Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich. Aspekt prawny. Dokumenty i komentarze” (Wydawnictwo Apostolicum, Ząbki 2020, ss. 152), przygotowana przez Biuro Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży i sfinansowana przez Fundację Świętego Józefa KEP.

Poradnik dla spowiedników. Z inicjatywy Fundacji Świętego Józefa KEP dwaj księża: ks. Tomasz Liszewski z archidiecezji łódzkiej oraz ks. Krzysztof Matuszewski z archidiecezji katowickiej – terapeuci, duszpasterze osób pokrzywdzonych oraz koordynatorzy FSJ – opracowali publikację „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego. Poradnik”. Jest to praktyczna pomoc duszpasterska dla księży, którzy w konfesjonale mogą spotkać się zarówno z pokrzywdzonymi wykorzystaniem seksualnym, jak i ze świadkami oraz sprawcami tego przestępstwa.

Fundacja sfinansowała opracowanie i wydanie książki. Bezpłatne egzemplarze zostały przekazane do każdej parafii oraz wszystkich męskich domów zakonnych. Ponadto poradnik otrzymały bezpłatnie też te diecezje, które zamówiły go dla wszystkich księży i zgromadzenia, które zgłosiły zapotrzebowanie na dodatkowe egzemplarze.

Tłumaczenia vademecum dla spowiedników. W 2021 r., po nawiązaniu współpracy z ukraińskim Centrum Godności Dziecka działającym przy Katolickim Uniwersytecie we Lwowie, Fundacja sfinansowała tłumaczenie poradnika „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego” na język ukraiński. W 2022 r. Fundacja wydała zgodę na tłumaczenie publikacji na język czeski.

Seria „Ochrona Małoletnich i Bezbronnych”. Fundacja sfinansowała wydanie dwóch pierwszych tomów publikacji „Wykorzystanie seksualne osób małoletnich. Ujęcie dyscyplinarne – część I i część II”, które rozpoczęły serię wydawniczą „Ochrona Małoletnich i Bezbronnych” redagowaną przez pracowników dydaktyczno-naukowych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie i wydawaną przez wydawnictwo naukowe Scriptum.

W 2021 r. Fundacja Świętego Józefa KEP, we współpracy z Krajowym Ośrodkiem Duszpasterstwa Rodzin przy Konferencji Episkopatu Polski, rozpoczęła realizację 3-letniego projektu „Wsparcie diecezjalnych Wydziałów Duszpasterstwa Rodzin w zakresie prewencji wykorzystania seksualnego”. Celem tego projektu jest podwyższenie kwalifikacji osób pracujących w poradniach diecezjalnych i dotarcie dzięki nim do osób skrzywdzonych poza Kościołem. W ten sposób ludzie Kościoła wyjdą z pomocą do grupy, która dzisiaj nie otrzymuje żadnego wsparcia od struktur państwowych.

W ramach projektu Fundacja opłaca dwóm osobom z poszczególnych diecezji: studia podyplomowe z profilaktyki przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży prowadzonych na Akademii Ignatianum w Krakowie (Centrum Ochrony Dziecka) dla jednej osoby z diecezjalnego duszpasterstwa rodzin oraz specjalistyczne studia z dziedziny seksuologii lub psychotraumatologii dla jednej osoby zaangażowanej w działania duszpasterstwa rodzin w danej diecezji.

Od września 2022 r. w Fundacji Towarzyszenia Rodzinie w Krakowie realizowowane są dyżury psychotraumatologa w wymiarze 2h/tydzień.

Coroczne sesje dla dziennikarzy. Od 2021 r. Katolicka Agencja Informacyjna, Fundacja Świętego Józefa KEP oraz Biuro Delegata Konferencji Episkopatu Polski ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży organizują sesje dla dziennikarzy, na których prezentują działania, jakie podejmuje Kościół w Polsce w ramach pomocy pokrzywdzonym, ochrony dzieci i młodzieży oraz przeciwdziałaniu przypadkom wykorzystywania seksualnego przez duchownych.

• Sesja „Budowa w Kościele w Polsce systemu przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu małoletnich” (2021).
• Sesja „Budowanie systemu ochrony małoletnich i bezbronnych w Kościele w Polsce” (2022).

Współfinansowanie konferencji Kościoła w Europie Środkowo-Wschodniej. Fundacja Świętego Józefa KEP współfinansowała międzynarodową konferencję Kościoła w Europie Środkowo-Wschodniej „Naszą wspólną misją – ochrona dzieci Bożych”, zorganizowaną przez Papieską Komisję ds. Ochrony Małoletnich i Konferencję Episkopatu Polski, która trwała od 19 do 22 września 2021 r. Wzięli w niej udział przedstawiciele Episkopatów i osób pracujących w obszarze ochrony dzieci i młodzieży w 20 krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Celem tej konferencji było zgromadzenie przedstawicieli Kościoła i profesjonalistów ochrony w lokalnym kontekście Europy Środkowej i Wschodniej, aby promować większą świadomość wpływu wykorzystywania seksualnego na dzieci i zależnych dorosłych, aby dzielić się wiedzą i zasobami z tymi, którzy chcą ulepszyć politykę i struktury zapobiegania wykorzystaniu w ich lokalnych uwarunkowaniach. (www.safechildren.eu)