Aktualności

Publikacja dokumentów prawnych Kościoła

2020-10-11


Fundacja Świętego Józefa sfinansowała powstanie książki „Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich. Aspekt prawny”.

Publikujemy recenzję autorstwa ks. Adama Kałduńskiego:

Do rąk czytelników trafia publikacja „Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich. Aspekt prawny”, przygotowana przez Biuro Delegata KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży i wydana przez Wydawnictwo Księży Pallotynów Apostolicum. Jest  to książka ze wszech miar godna polecenia i to nie tylko osobom zawodowo zajmującym się kanonicznym prawem karnym bądź postępowaniami wobec duchownych, którzy są podejrzani o skrzywdzenie małoletnich lub bezradnych.

    W jednym tomie zostały zebrane najważniejsze – począwszy od „Sacramentorum sanctitatis tutela” – dokumenty prawne Stolicy Apostolskiej ostatnich lat w kwestii postępowania wobec duchownych oskarżonych o czyny zewnętrzne przeciwko VI przykazaniu Dekalogu z osobami poniżej 18 roku życia. Dobrze jednak, że aspekt prawny został ujęty szerzej, biorąc pod uwagę również prewencję i opracowanie odpowiednich wytycznych na poziomie poszczególnych krajów (por. List kard. Levady oraz odpowiedni okólnik Kongregacji Nauki Wiary). W świetle obecnych medialnych oskarżeń biskupów o ewentualne zaniedbania wobec ofiar oraz brak konsekwencji wobec duchownych, którzy okazali się przestępcami, ważne jest umieszczenie w publikacji treści mówiących o odpowiedzialności pasterzy Kościoła („Come una madre amorevole” czy „Vos estis lis mundi”). W tym kontekście warto również zwrócić uwagę na komentarz ks. prof. Majera.

    Redaktorzy zamieścili w publikacji także dokumenty polskie, w tym przede wszystkim „Wytyczne dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia”. Istotny jest w tym przypadku dostęp do tekstu jednolitego, gdyż „Wytyczne…” były ostatnio nowelizowane dwukrotnie: w 2017 r. po nowelizacji polskiego Kodeksu Karnego (por. Wytyczne, art. 4, 13, 16 oraz w Aneksie nr 2 na temat „Procedury postępowania” art. 1a, 5) oraz w 2019 r. po „Vos estis lux mundi” (Wytyczne, art. 2a i 2 b). Podobnie jak w przypadku dokumentów Stolicy Apostolskiej, również odnośnie do dokumentów krajowych aspekt prawny został poszerzony o kwestię prewencji nadużyć seksualnych wobec dzieci i młodzieży w pracy duszpasterskiej i wychowawczej Kościoła w Polsce.

    Korzystne dla czytelnika i użytkownika jest zamieszczenie w książce „Vademecum Kongregacji Nauki Wiary dotyczącego wybranych kwestii proceduralnych w zakresie postępowania w przypadkach nadużyć seksualnych popełnianych przez duchownych wobec małoletnich”. Vademecum KNW jest wręcz przewodnikiem jak krok po kroku prowadzić dochodzenie wstępne czy proces karny, zarówno administracyjny jak i sądowy. Krótki i treściwy komentarz ks. dr. Dohnalika będzie również w tym pomocą. Pracownicy sądów kościelnych oraz kurii, a także delegaci biskupów ds. ochrony dzieci i młodzieży będą mieli wszystkie potrzebne dokumenty „pod ręką” i trudno byłoby już sobie wyobrazić sytuację, że osoba zajmująca się dochodzeniem wstępnym lub procesem przeciw duchownemu powoływałaby się na brak wiedzy odnośnie zagadnień prawnych czy trudności w dostępie do dokumentów. Dotychczas oczywiście wszystkie dokumenty znajdowały się na stronach internetowych Stolicy Apostolskiej i Konferencji Episkopatu Polski. Teraz jednak wszytko jest w jednym tomie, służąc – należy mieć nadzieję – zgodnemu z prawem kanoniczym wyjaśnianiu przypadków zgłoszenia krzywdzenia małoletnich ze strony osób duchownych.

    Chociaż pomiędzy stanem prawnym oraz właściwymi narzędziami prawnymi, jakie daje Prawodawca kościelny a praktyką w diecezjach polskich zdarza się jeszcze rozdźwięk, to należy zauważyć, że coraz lepiej sądy kościelne, osoby prowadzące procesy, zwłaszcza karno-administracyjne, sami biskupi i ich delegaci stosują właściwe procedury. Zawsze jednak można coś poprawić, zwłaszcza w sprawności prowadzenia poszczególnych etapów postępowania i dostrzeganiu pokrzywdzonych, przede wszystkim w udzielaniu pokrzywdzonym i ich rodzinom informacji o toczącym się postępowaniu i środkach podjętych wobec podejrzanego. Omawiana publikacja to zbiór tekstów do czytania, ale jeszcze bardziej do wprowadzania w życie i wykorzystania w praktyce instytucji kościelnych.

    Książka jest ważna dla wszystkich członków Kościoła, aby mogli zobaczyć jak ich wspólnota walczy z przestępstwami i przemocą  również na tle seksualnym wobec dzieci i młodzieży. Jest istotna także dla osób spoza wspólnoty wierzących, którzy nie chcąc zatrzymywać się na doniesieniach medialnych o poszczególnych dramatach, sięgają do źródeł, czyli do postępowania Kościoła i jego prawa wobec skrzywdzonych małoletnich i sprawców przemocy na tle seksualnym, do której doszło w środowisku kościelnym. Publikacja jest również świadectwem jak w tym obszarze Kościół zmienił siebie i swoje postępowanie przez ostatnie 20 lat.

    Dla każdego, komu na sercu leży ochrona dzieci i młodzieży we wspólnocie Kościoła oraz sprawiedliwe wymierzanie kar przestępcom, książka „Odpowiedź Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego małoletnich. Aspekt prawny” jest niedozowana. Wszystkie najważniejsze dokumenty prawne dotyczące tej kwestii i znajdujące się w jednym miejscu, są gotowym narzędziem do użycia, kiedy stajemy wobec informacji o tym, że dziecko zamiast spotkać Boga w bezpiecznym miejscu zostało skrzywdzone przez kogoś, kto zamiast głosić Boga  – Miłość wykorzystuje niewinność małoletniego.

                            ks. Adam Kałduński

Pelplin