Aktualności

Watykańskie vademecum dla biskupów

Przygotowany przez Kongregację Nauki Wiary dokument „Vademecum dotyczące wybranych kwestii proceduralnych w zakresie postępowania w przypadkach nadużyć seksualnych popełnianych przez duchownych wobec małoletnich” ma być swego rodzaju „podręcznikiem” dla biskupów i przełożonych.

Każdy grzech zewnętrzny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu, którego dopuszcza się osoba duchowna wobec osoby małoletniej jest przestępstwem. Jak objaśnia Vademecum, po otrzymaniu wiadomości o przestępstwie, należy przeprowadzić dochodzenie wstępne, jeżeli wiadomość o przestępstwie jest „przynajmniej prawdopodobna” (saltem verisimilis). Co istotne, dokument Kongregacji zaznacza, że  wiadomość o przestępstwie (notitia criminis) oznacza „każdą informację o możliwym przestępstwie, która w jakikolwiek sposób dotrze do ordynariusza lub hierarchy. Nie jest konieczne, aby miała ona formę formalnego zgłoszenia”.

Dalej dokument objaśnia, jakie działania należy podjąć po otrzymaniu wiadomości o przestępstwie i jak przebiega dochodzenie wstępne, które „nie jest procesem, a jego celem nie jest osiągnięcie pewności moralnej odnośnie do przebiegu zdarzeń, będących przedmiotem doniesienia”. Podkreśla się także konieczność zawiadomienia o przestępstwie organów państwowych, gdy zobowiązuje do tego prawo w danym kraju, „nawet jeżeli przewiduje się, że w oparciu o krajowe przepisy prawa nie będzie to skutkować wszczęciem postępowania (np. ze względu na zaistniałe przedawnienie lub odmienną kwalifikację czynu przestępczego)”. Domniemana ofiara i jej rodzina powinny być traktowane z godnością i szacunkiem, władze kościelne “powinny zapewnić im przyjęcie, wysłuchanie i towarzyszenie, również za pośrednictwem właściwych służb, a także pomocy duchowej, medycznej i psychologicznej, w zależności od danego przypadku”. Vademecum zwraca uwagę na czas trwania tego etapu, podkreślając, że „nieuzasadnione przedłużanie dochodzenia wstępnego może stanowić zaniedbanie ze strony władzy kościelnej”. Po zamknięciu dochodzenia wstępnego i niezależnie od jego wyniku, ordynariusz lub hierarcha ma obowiązek jak najszybciej przesłać uwierzytelniony odpis akt do Kongregacji Nauki Wiary. Dykasteria podejmuje wówczas decyzję o dalszych krokach: umorzeniu sprawy, prosi o gruntowniejsze przeprowadzenie dochodzenia wstępnego, może nałożyć środki dyscyplinarne lub karne czy wszcząć proces karny. Jak zaznaczono w Vademecum, władza kościelna powinna odpowiednio informować domniemaną ofiarę oraz osobę oskarżaną o poszczególnych etapach postępowania.

Vademecum nie zastąpi formacji specjalistów prawa kanonicznego. „Jedynie pogłębiona znajomość prawa i jego interpretacji może odpowiednio przysłużyć się prawdzie i sprawiedliwości, do których szczególnie starannie należy dążyć w sprawach delicta graviora z uwagi na to, jak głęboką ranę stanowią one dla wspólnoty Kościoła” – podkreśla dokument.